រឿងក្តី​ផ្ទុះ​គ្រាប់​បែកត្រូវ​បាន​​បើកឡើង​វិញប្រឆាំងនឹង​អ្នកនិពន្ធ​ជាតិ ទួកគី​

ប្រទេស​ទួកគី​ (Turkey) កំពុង​ប្រឈមមុខទៅ​នឹង​ការ​ដាក់​សម្ពាធកាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ពី​ខាងក្នុង​ ប្រទេស​និង​អន្តរជាតិ​ ទាក់ទង​នឹង​ការ​បើកឡើងវិញ​នូវ​រឿង​ក្តី​ផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក​ ប្រឆាំង​ទៅ​លើ​អ្នកនិពន្ធ​និង​ជាអ្នក​សង្គម​វិទ្យា លោកស្រី​ ភីណា សេឡេក ​(Pinar Selek)។ រឿងក្តី​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ចំណុច​ស្នូល​នៃ​ការ​ព្រួយ បារម្ភ​ដែល​កំពុង​បន្ត​ទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​របស់ទួកគី បើ​ទោះជា​មាន​ការ​កែ ទម្រង់ ​អស់​រយៈពេល​មួយ​ទសវត្សរ៍មក​​ហើយក៏ដោយ។ Dorian Jones រាយការណ៍​ពី​ទីក្រុង​អ៊ីស្តង់​ប៊ុល (Istanbul)។
ខ្សែវីដេអូ​មួយរបស់​ក្រុមអ្នក​និពន្ធ​ អ្នក​សិក្សា និង​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស​នាំ​មុខ​គេ​របស់ ទួកគី បាន​ថ្កោល​ទោស​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​តុលាការ​ក្រុង​ អ៊ីស្តង់​ប៊ុល ដើម្បី​ជំរុញឲ្យ​តុលាការ​ពិចារណាឡើង​វិញ​ចំពោះ​ការលើកលែង​ឲ្យ​រួច​ទោស​ដល់​ លោកស្រី ភីណា សេឡេក។​​ អស់​រយៈពេល​១៤​ឆ្នាំមក​ហើយ លោកស្រី សេឡេក និង​ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​របស់​លោកស្រី បាន​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​ដើម្បីបដិសេធ​ការ​កាត់​ទោស​លើ​រូប​លោកស្រី​ សម្រាប់​ការចោទប្រកាន់​ពី​បទ​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​​ជាមួយនឹង​ការផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក ​ប្រកបដោយ​គ្រោះថ្នាក់​ដល់ជីវិត​មួយ នៅក្នុងផ្សារ​ ស្ពាយស៍ (Spice Market) ក្នុងទីក្រុង អ៊ីស្តង់​ប៊ុល កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៨។ សេចក្តី​សម្រេច​របស់​តុលាការ​ក្នុង​ការ​ពិនិត្យមើល​ឡើង​វិញចំពោះការ​កាត់​ ឲ្យរួច​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ភាព​រន្ធត់​ចិត្ត​និងការ​ខឹង​សម្បារ។ ​
លោក​ សេនជីស អាកតា (Cengiz Aktar) ជា​អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ បាសេសហៀ (Bahcesehir University) ក្នុង​ទីក្រុង អ៊ីស្តង់​ប៊ុល។
«នេះ​ជា​រឿង​អាស្រូវ​ខាង​ផ្លូវ​ច្បាប់ ជា​ត្លុក​កំប្លែង​ខាង​ផ្លូវ​ច្បាប់។ វា​ជា​ រឿង​ដែល​មិនសមហេតុផល​ទាល់តែសោះ ពីព្រោះ​តុលាការ​ដដែល​នេះ​ ដែល​បាន​សម្រេច​រឿង​ក្តី​នេះ​ ហើយ​​បាន​ដោះ​លែង​លោកស្រី ភីណា សេឡេក។ ហើយ តុលាការ​ដដែល​នេះ​ បាន​វិលត្រឡប់​ទៅ​រក​សេចក្តី​សម្រេច​របស់ខ្លួន​​វិញ ហើយ​បាន​ស្នើសុំ​ឲ្យ​​ដាក់​ទោស​លោកស្រី​អស់​មួយ​ជីវិត​។ វា​គឺ​ពិត​​ជារឿងកំប្លែង​មួយ ប៉ុន្តែ​ជា​​រឿងកំប្លែង​ដ៏ឆ្កួត​លីលា»។ ​
មាន​ប្រតិកម្ម​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​ពី​អន្តរជាតិ​ចំពោះ​សេចក្តី​សម្រេច​នេះ ដោយ​សមាជិក​មួយ​ចំនួន​របស់​សភា​អឺរ៉ុប​ ​បាន​ថ្កោល​ទោស​សេចក្តី​សម្រេច​នេះ ហើយ​អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស​របស់​អឺរ៉ុបស្តីពី​ប្រទេស​ ទួកគី ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ ដែល​បាន​ព្រមាន​អំពី​ផលប៉ះពាល់ ចំពោះ​សំណើរ​សុំចូល​ជា​សមាជិកភាព​របស់​អឺរ៉ុប ​របស់​ប្រទេស​នេះ។
ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​របស់​លោកស្រី សេឡេក បានអះអាង​ថា លោកស្រី​ជាជនរងគ្រោះ​នៃ​ការ​ចោទប្រកាន់ដែល​មាន​ការលើកទឹកចិត្ត​ផ្នែក​នយោបាយ ​ ដោយសារ​តែ​​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​របស់លោកស្រី​​ទៅ​លើ​ក្រុម​ឧទ្ទាម ឃឺឌ ឈ្មោះថា PKK។ បើយោង​តាម​លោកស្រី អេម៉ា ស៊ីនក្លែវែប (Emma Sinclair-Webb) នៃ​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដែលមាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក រឿងក្តី​នេះ​បាន​គូសបញ្ជាក់​អំពី​បញ្ហា​តុលាការប្រភេទនេះ​ជាច្រើនរបស់ ទួកគី ក្នុង​អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៩០ និង​ដើម​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​២០០០។
«វា​គឺជា​ការកាត់សេចក្តី​ប្រកបដោយ​ភាព​ខុសឆ្គង​យ៉ាងធំ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ យុត្តិធម៌។ ករណី​ស្រ្តី​ម្នាក់ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចោទប្រកាន់​ ដោយ​គ្មាន​ភស្តុតាង​ ឬសេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​ដែល​ទទួលបាន​​ដោយ​សារ​ការ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ដើម្បី​កាត់​ទោស​លោកស្រី ភីណា សេឡេក។ ភស្តុតាង​ស្តីពីការផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក​ គឺ​គ្មាន​ទាល់​តែសោះ។ គ្មាន​ភស្តុតាង​ផ្នែក​កោសល្យ​វិច្ច័យ​ណាមួយ ដែល​ថាមាន​ការ​ផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក​នៅ​ក្នុង​ផ្សារ​ ស្ពាយស៍បាស្សា (Spice Bazaar) កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៨ នោះ​ទេ»។
លោកស្រី សេឡេក ដែល​ត្រូវ​បាន​កាត់​ឲ្យរួច​ទោស​ចំនួនបីដង ហើយ​ឥឡូវនេះ រស់​នៅ​បរទេស ត្រូវ​បាន​ដោះ​លែង​បន្ទាប់​ពី​សាក្សី​ទាំង​អស់​របស់​ភាគី​ចោទប្រកាន់​ បាន​ដក​សេចក្តីថ្លែង​របស់​ខ្លួន​វិញ ដោយ​សាក្សី​ភាគច្រើន​បាន​​អះអាង​ថា​ ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ទារុណកម្ម។ លោកស្រី សេឡេក ក៏​បាន​អះអាងផងដែរ​ថា លោកស្រី​ត្រូវ​បានធ្វើ​ទារុណកម្ម។ ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​កោសល្យ​វិច្ច័យ​ថ្លែងថា ការ​ផ្ទុះ​នៅ​ក្នុង​ទីផ្សារ​នោះ បានបង្កឡើង​ដោយ​ធុង​ឧស្ម័ន​ ដែល​ប្រើ​ប្រាស់​ដោយ​ភោជនីយ​ដ្ឋាន​មួយ​កន្លែង​នៅទីនោះ។
ក្រុម​អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​ថ្លែងថា​ រឿងក្តី​នេះ​មានសារសំខាន់​ជានិមិត្តរូប ក្នុង​ការ​ជួយ​ឲ្យ​ប្រទេស ទួកគី បិទទំព័រ​អតីតកាល​ថ្មីៗ​របស់​ខ្លួន ដែល​​ត្រូវបាន​ស្តែង ឡើង​តាមរយៈ​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​​និង​ភាព​ខុសឆ្គង​នៃ ​ការកាត់ទោស​របស់​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌។ រដ្ឋាភិបាល​អះអាង​ថា ខ្លួន​បាន​អនុវត្ត​កំណែទម្រង់​ចម្បងៗ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ ដើម្បី​បញ្ចប់​ការ​រំលោភ​បំពាន​បែបនេះ។ ប៉ុន្តែ អ្នក​វិទ្យា សាស្ត្រ​នយោបាយ លោក សេនស្សីស អាកតា ព្រមានថា សេចក្តី​សម្រេច​របស់​តុលាការ​ក្នុង​ការ​បើក​រឿងក្តី​នេះ​ឡើង​វិញ​ បាន​បញ្ជូន​សារ​ប្រកបដោយ​ការព្រួយ​បារម្ភ​មួយ។​
«ខ្ញុំ​គិតថា រឿងក្តី​នេះ ផ្តល់​គំនិត​ស្តីពី​ស្ថាន​ភាព​បន្ទាន់​របស់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​នៅក្នុង​ ប្រទេស ទួកគី។ បន្ទាប់​ពី​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម និង​កំណែទម្រង់​ជាច្រើន ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​នៅតែ​មិន​ទាន់​មាន​ដំណើរ​ការ​ត្រឹមត្រូវ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​នេះ ហើយ​យើង​នឹង​ទទួល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដោយ​សារ​បញ្ហា​នេះ នៅ​ក្នុង រយៈពេល​ប៉ុន្មានទសវត្សរ៍​ទៅមុខ​ទៀតជាមិន​ខាន»។
តុលាការ​ទីក្រុង អ៊ីស្តង់​ប៊ុល ត្រូវ​បាន​រំពឹង​ថា​នឹង​ចេញ​សេចក្តី​សម្រេច​ចុងក្រោយ​​លើករណី​របស់​លោក​ស្រី សេឡេក នៅ​ខែមករានេះ។ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បដិសេធ​មិន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយទេ ដោយ​ថ្លែងថា ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​នេះ​មាន​ភាពឯករាជ្យ។ ប៉ុន្តែ​ ក្រុម​អ្នក​សង្កេតការណ៍​បាន​ព្រមានថា សម្ពាធ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​និង​អន្តរ ជាតិ​ទៅ​លើ​រដ្ឋាភិបាល និង​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ ត្រូវ​បាន​រំពឹង​ថា​នឹង​កើនឡើង​ នៅមុន​ពេល​ការចេញ​សាលក្រម​របស់​តុលាការ៕ប្រែសម្រួល​ដោយ លី ​សុខឃាង (VOA)

Related Articles

Back to top button
Close
Close