ចំណុចពិសេសដោយឡែករបស់សម្តេច សីហនុ បើ ប្រៀបធៀប នឹង មេដឹកនាំក្នុងលោកមួយចំនួន
ដោយ ឆាយ សុផល
កាលបើរៀបរាប់ពីសមិទ្ធិផល និងហេត្ថារចនាសម្ព័នជាតិក្រោមរាជ្យកិច្ចដឹកនាំរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ នៅមុនថ្ងៃរដ្ឋប្រហារ ១៨ មីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ពិតជាមានមនុស្សជាច្រើនបានដឹងពីរឿងនេះ។ សូម្បីតែឯកសារទាំងសំណេរ ទាំងរូបថត និងភាពយន្តឯកសារនានាក៏បានបញ្ចាក់ពីចំណុចទាំងនេះដែរ។
បើទោះមនុស្សមួយចំនួនដែលតាំងខ្លួនថា ជាអ្នកសាធារណរដ្ឋនិយម មិនចូលចិត្តស្តេច ឬក៏រាជានិយមក៏ដោយ ក៏ប្រជារាស្រ្តខ្មែរភាគច្រើនទាំងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នពិតជាគោររពស្រលាញ់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្វាយព្រះបរមងារដល់ព្រះអង្គថា “ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពដឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ“។
ជាការពិត បុគ្គលម្នាក់ៗទាំងរាស្រ្ត ទាំងមន្រ្តី និងក្សត្យ តែងតែមានចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុំចង់រៀបរាប់នៅក្នុងអត្ថបទនេះ គឺចំណុចពិសេសដោយឡែកមួយចំនួន ដែលអតីតព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ អស្ចារ្យ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងមេដឹកនាំកំពូលៗនៃបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនដែលស្ថិតនៅក្នុងជំនាន់របស់ព្រះអង្គ។
លោក ស៊ូហារតូ អតីប្រធានាធិបតីប្រទេសឥណ្ទូណេស៊ី (១៩៦៨-១៩៩៨) ត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ទាំងគ្រួសារពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងជាជនផ្តាច់ការនៅក្នុងមុខតំណែងរបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងមុខតំណែងរយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ គ្រួសាររបស់លោក ស៊ូហារតូ បានក្លាយជាសេដ្ឋី។ លោកបានស្លាប់ក្នុងវ័យ ៨៦ ឆ្នាំ។
លោក ហ្វែឌីណង់ ម៉ាកុស ប្រធានាធិបតីប្រទេសហ្វីលីពីន (១៩៦៥-១៩៨៦) ត្រូវបានជនជាតិហ្វីលីពីនចោទប្រកាន់ថា របបរបស់លោកបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយពេញបន្ទុក មានការគាបសង្កត់ផ្នែកនយោបាយ និងហិង្សារំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងមុខដំណែងរបស់លោករយៈពេល ២១ ឆ្នាំ។
លោក គីម អ៊ីលស៊ុង ប្រធានាធិបតីប្រទេសកូរ៉េខាងជើង (១៩៤៨-១៩៩៤) ត្រូវបានជនជាតិកូរ៉េជាច្រើនទាំងកូរ៉េខាងជើង និងកូរ៉េខាងត្បូង ដោយរួមទាំងប្រជាជននៅជុំវិញពិភពលោកផងចោទប្រកាន់ថា ជាជនផ្តាច់ការ ដោយកាន់អំណាចតាមបែបកុម្មុយនីស្ត និងគ្រួសារនិយម ហើយទុកឲ្យប្រជាជនភាគច្រើនអត់ឃ្លាន និងរស់នៅក្នុងសង្គមបិទជិតដូចកង្កែបនៅក្នុងអណ្តូង។ បន្ទាប់ពីកាន់អំណាចអស់រយៈពេលជិត ៥០ ឆ្នាំ លោកបានស្លាប់នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៤ ក្នុងអាយុ ៨២ ឆ្នាំ ហើយតំណែងប្រធានាធិបតីបានផ្ទេរឲ្យកូនប្រុសរបស់លោកគឺលោក គីម ជុងអ៊ីល។ ក្រោយពីតំណែងអស់រយៈពេល១៧ឆ្នាំ គីម ជុងអ៊ីល ក៏ទទួលមរណភាពក្នុងវ័យ៧០ឆ្នាំ នាខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១១ ហើយតំណែងជាប្រធានាធិបតីបានផ្ទេរទៅកូនរបស់លោក គឺលោក គីម ជុងអ៊ុន ដែលមានអាយុទើប ២៩ ឆ្នាំ។
លោក មូម៉ា ហ្គាដាហ្វី ប្រធានាធិបតីប្រទេសលីប៊ី (១៩៦៩-២០១១) ត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ពីអំពើពុករលួយ កាប់សម្លាប់ ផ្តាច់ការ និងគ្រួសារបក្ខពួកនិយមក្នុងមុខដំណែង ៤២ ឆ្នាំ ហើយទីបំផុតត្រូវបានគេបាញ់ និងវាយធាត់ធាក់អូសដូចសត្វធាតុរហូតដល់ស្លាប់ ខណៈដែលកូនប្រុសរបស់គាត់ក៏ត្រូវបានគេសម្លាប់ផងដែរ។
លោក មូបារ៉ាក់ ប្រធានាធិបតីប្រទេសអេហ្ស៊ីប (១៩៨១-២០១១) ត្រូវបានគេចាប់មកកាត់ទោសជាមួយនិងកូនប្រុស ដោយចោទប្រកាន់ពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយនៅក្នុងមុខដំណែងរយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ ។
លោក សាដាម ហ៊ូសេន ប្រធានាធិបតីប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ (១៩៧៩-២០០៣) ត្រូវបានគេចាប់យកមកកាត់ទោស និងព្យួរក ដោយចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រឹដ្ឋកម្មប្រល័យជាតិសាសន៍ និងពុករលួយនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលខ្លួនកាន់អំណាចរយៈពេល ២៤ ឆ្នាំ ហើយកូនប្រុសត្រូវបានគេសម្លាប់ ខណៈដែលសាច់ញាតិមួយចំនួនទៀតក៏ត្រូវបានជាប់ឃុំ។
លោក ស្លូបូដាន មីឡូសូវីក ប្រធានាធិបតីប្រទេសយូហ្គូស្លាវី ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន ហើយដាក់ពន្ធនាគារពីបទប្រល័យជាតិសាសន៍ ផ្តាច់ការ និងពុករលួយ។ លោកបានស្លាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារនៅឆ្នាំ ២០០៦ ក្នុងវ័យ ៦៥ ឆ្នាំ។
មេដឹកនាំទាំងនោះបានដឹកនាំប្រទេសរបស់ខ្លួននៅក្នុងជំនាន់ប្រហាក់ប្រហែលនឹងសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ដែរ ប៉ុន្តែវាសនានិងកិត្តិនាមរបស់ពួកគេមិនដូចអតីតអង្គក្សត្រខ្មែរមួយអង្គនេះឡើយ។
សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ពិតជាមេដឹកនាំមួយដ៏កម្រនៅក្នុងពិភពលោក ព្រោះថា ព្រះអង្គត្រូវបានពួកសាធារណរដ្ឋបណ្តេញចេញពីដំណែងពីព្រះប្រមុខរដ្ឋនៃរបបសង្គមរាស្រ្តនិយមនាថ្ងៃទី ១៨ មីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ទៅហើយ បែរជាអាចវិលត្រឡប់មកធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋជាលើកទីពីររបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរក្រហមនាចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៥។ ក្រោយពីលាឈប់ពីប្រមុខរដ្ឋរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយត្រូវបាន ប៉ុល ពត ចាប់ឃុំព្រះកាយនៅក្នុងវាំងជាមួយមហេសីក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គនៅមានឱកាសជាថ្មីបានមកគ្រងរាជបល័ង្កធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋជាលើកទីបីនាឆ្នាំ ១៩៩៣ នៅក្នុងរបរបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញរហូតដល់ឆ្នាំ ២០០៤។ នេះជាចំណុចអស្ចារ្យ ដែលគ្មានមេដឹកនាំក្នុងពិភពលោកណាម្នាក់បានធ្វើជាប្រមុខរដ្ឋពីរបីលើកបែបនេះឡើយ។
នៅក្នុងរាជកិច្ចដឹកនាំប្រទេសទាំងជាប្រមុខរដ្ឋ និងជាព្រះមហាក្សត្រនាសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញនូវចំណុចពិសេសមួយចំនួន ក្រៅពីការអភិវឌ្ឍជាតិឲ្យសម្បូររុងរឿងនោះ។
ចំណុចពិសេសទីមួយ គឺព្រះអង្គគិតពីប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ដោយមិនឱនសិរសានៅចំពោះមុខជនបរទេស ទាំងបារំាង អាមរិក និងប្រទេសជិតខាង។
ចំណុចទីពីរ នៅក្នុងសម័យកាលដូចគ្នា ព្រះអង្គក្នុងនាមជាព្រះប្រមុខរដ្ឋអាណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យជាតិលេចធ្លោរលើគ្រប់វិស័យនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងនៅក្នុងពិភពលោក។
ចំណុចទីបី ព្រះអង្គត្រូវបានគេមើលឃើញថា មិនប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ហើយសង្គមរបស់ព្រះអង្គត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាសង្គមស្អាតស្អំ ព្រោះថា មន្រ្តី រាជការ គ្រូបង្រៀន នគរបាល នាយទាហាន ពលទាហាន និងកម្មករបានទទួលប្រាក់ខែសមរម្យល្មមរស់ ខណៈដែលកសិករមានលទ្ធភាពក្នុងការបង្កបង្កើនផលបានគ្រប់គ្រាន់ និងរស់នៅដោយសុខដុមរមនា និងសុខសន្តិភាព។ រហូតដល់សោយទីវង្គត ព្រះអង្គត្រូវបានគេមើលឃើញថា គ្មានទ្រព្រសម្បត្តិផ្ទាល់ព្រះកាយរាប់លានដុល្លារឡើយ។
ចំណុចទីបួន ដើម្បីស្វែងយល់និងបានដឹងពីសុខទុក្ខពិតប្រាកដរបស់រាស្រ្ត សម្តេច សីហនុ តែងតែរៀបចំសវនាការ និងអង្គសមាជជាតិជាប្រចាំជាមួយប្រជានុរាស្រ្តគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ។ នៅក្នុងឱកាសសវនាការ និងសមាជជាតិទាំងនោះ ពលរដ្ឋអាចបញ្ចេញទស្សនៈ និងសាកសួរពីការដឹកនាំជាតិរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យព្រះអង្គបានដឹងពីចំណុចខ្លាំងនិងចំណុចខ្សោយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
ទំាងអស់នេះគឺពិតជាចំណុចខ្លាំងដែលអត់សរសើរមិនបាន។ ព្រះអង្គត្រូវបានជាតិទាំងមូលចាត់ទុកជា “ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពដឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ” ជាទីសក្ការដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ជាតិ ខណៈដែលសមាជិករាជវង្សានុវង្សកំពុងរស់នៅដោយសុខសាន្តនៅក្នុងប្រទេស។
ឥឡូវព្រះអង្គបានឃ្លាតឆ្ងាយពីយើងទាំងអស់គ្នាហើយ គឺឃ្លាតឆ្ងាយជារៀងរហូតគ្មានថ្ងៃបានជួបព្រះភ័ក្រ្ត និងព្រះកាយផ្ទាល់ជាថ្មីទៀតឡើយ។ នេះគឺជាការសោកសង្រេងដ៏ធំធេងរបស់ប្រជាជាតិទាំងមូល។ តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏ព្រះរាជកិត្តិនាម និងស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះអង្គនៅតែគង់វង្សជាអមតៈ ដែលធ្វើឲ្យកូនចៅ ចៅទួតជំនាន់ក្រោយៗមិនអាចបំភ្លេចបាន។
ក្នុងនាមប្រជារាស្រ្តខ្មែរ កូនចៅ និងចៅទួត សូមលើកហត្ថាទាំងទ្វេប្រណមបួងសួងដល់ព្រះរតនត្រ័យជួយយាងព្រះវិញ្ញាណក្ខន្ទរបស់ព្រះអង្គទៅសោយសុខក្នុងបរមសុគតិភព ហើយសូមព្រះវិញ្ញាណក្ខន្ទព្រះអង្គងាកក្រោយថ្វាយព្រះពរដល់អតីនគរនិងប្រជារាស្រ្តរបស់ព្រះអង្គបានទទួលសេចក្តីសុខក្សេមក្សាន្តដូចសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម ក្រោមការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបន្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នដែលនាំដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន៕
